نحوه گرفتن سند المثنی | مدارک لازم | نکات حقوقی

آیا مدارک مورد نیاز برای گرفتن سند المثنی را می دانید؟

سند مالکیت (سند رسمی) مهم‌ترین مدرک اثبات مالکیت اموال غیرمنقول است. گم شدن، سرقت یا از بین رفتن این سند، صاحب‌ سند را با مشکلات عدیده‌ای در اثبات مالکیت و انجام معاملات ملکی مواجه می‌کند. در این شرایط قانون‌گذار صدور «سند المثنی ملکی» را پیش‌بینی کرده تا مالک بتواند مجدداً سندی با اعتبار برابر اصل دریافت کند. در این مقاله به شکل جامع به تعریف سند المثنی، مبنای قانونی، شرایط و مدارک مورد نیاز و مراحل عملیاتی اخذ آن می‌پردازیم تا خوانندگان گرامی، با آگاهی کامل اقدام نمایند.

سند المثنی ملکی چیست؟

سند المثنی ملکی، یکی از انواع سند ملکی و رسمی جدیدی است که به جای سند گم شده، سرقت شده، مخدوش یا در دسترس نباشد و یا به ­هر دلیل از بین رفته باشد، توسط اداره ثبت اسناد و املاک صادر می‌شود. این سند از نظر اعتبار و آثار حقوقی، همانند سند اصلی است و تنها کلمه «المثنی» بر روی آن قید می‌گردد.

مبنای قانونی صدور سند المثنی

صدور سند المثنی ملکی براساس «ماده ۱۲۰ آیین‌ نامه اصلاحی قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۷/۱۱/۱۳۲۳» و تبصره‌های الحاقی آن انجام می‌شود. بر اساس این ماده، مالک یا متقاضی باید علت مفقودی یا از بین رفتن سند را به‌صورت مکتوب اعلام و استشهادیه‌ای محلی تهیه کند. سپس اداره ثبت به انتشار آگهی مفقودی در روزنامه‌های رسمی و کثیرالانتشار اقدام کرده و در صورت عدم اعتراض پس از مهلت قانونی، سند المثنی را صادر می‌نماید.

موارد صدور سند المثنی

1. مفقودی یا سرقت: گم شدن کامل یا جزئی سند

2. آتش‌سوزی یا خرابی شدید: آسیب فیزیکی که خوانایی یا کلیت سند را مخدوش کند

3. عدم استرداد توسط شخص ثالث: وقتی سند به‌عنوان امانت نزد دیگری است و او از تحویل امتناع می‌ورزد

4. انتقال به وراث: در املاک ورثه‌ای، چنانچه برخی وراث سند را در اختیار داشته باشند و از تحویل آن خودداری کنند

5. ملک در رهن یا بازداشت: حتی اگر سند در رهن بانک یا صندوق یا تحت بازداشت قضایی باشد، امکان صدور المثنی وجود دارد

6. حکم دادگاه: در صورت صدور حکم یا گواهی دادگاه مبنی بر مفقودی یا عدم دسترسی به سند

شرایط کلی متقاضی

• مالک رسمی ملک یا وکیل دارای وکالت بلاعزل

• اعلام مکتوب علت مفقودی یا عدم دسترسی به سند

• ارائه استشهادیه محلی با امضای حداقل سه شاهد مطلع

• ارائه مدارک شناسایی معتبر (کارت ملی، شناسنامه)

• پرداخت هزینه‌های قانونی (حق‌الثبت و هزینه انتشار آگهی)

مدارک مورد نیاز جهت گرفتن سند المثنی

1. فرم درخواست صدور سند المثنی که از اداره ثبت یا دفاتر فراهم می‌شود

2. دو نسخه استشهادیه محلی با امضای حداقل سه شاهد که یکی از امضاها به تأیید نیروی انتظامی یا دفتر اسناد رسمی رسیده باشد

3. کپی مدارک شناسایی مالک (کارت ملی و شناسنامه)

4. وکالت‌نامه رسمی (در صورت اقدام وکیل)

5. گواهی عدم استرداد سند (در مواردی که سند نزد شخص ثالث است؛ طبق گواهی دادگاه)

6. گواهی توقف یا بازداشت ملک (در صورت نیاز)

بیشتر بخوانید: نکات خرید خانه قولنامه ای

مراحل عملیاتی دریافت سند المثنی

برای گرفتن سند تک برگی از نوع المثنی باید مراحل ذیل را طی نمایید:

بازدید و تشکیل پرونده

• مراجعه به واحد پذیرش اداره ثبت محل وقوع ملک
• تکمیل فرم درخواست و دریافت استشهادیه محلی از واحد حسابداری

تنظیم و گواهی استشهادیه

• تهیه دو نسخه استشهادیه محلی
• امضای سه شاهد محلی
• اخذ گواهی امضای حداقل یکی از شهود از نیروی انتظامی یا دفتر اسناد رسمی

ثبت درخواست و صدور بخشنامه

• تحویل درخواست، استشهادیه و کپی مدارک شناسایی
• ثبت در دفتر مخصوص املاک
• صدور بخشنامه داخلی برای دفتر اسناد رسمی (در ادارات مجهز به رایانه، ابلاغ الکترونیکی صورت می‌پذیرد)

انتشار آگهی مفقودی

• یک نوبت در روزنامه رسمی (سه نوبت هر بیست روز یکبار)
• یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار یا روزنامه‌های منتشرکننده آگهی‌های ثبتی
• مشخصات آگهی شامل: نام و نام خانوادگی مالک، شماره و محل وقوع پلاک، خلاصه دعوا و معاملات ثبت‌شده

مهلت اعتراض

• ده روز پس از انتشار آخرین نوبت آگهی
• در صورت وجود معارضه یا اعتراض، متقاضی موظف است ظرف همان ده روز مستندات مالکیت را به اداره ثبت ارائه دهد

صدور سند المثنی

• در غیاب اعتراض یا پس از رفع معارضه
• درج عبارت «المثنی» بر روی سند
• اعلام کتبی به دفاتر اسناد رسمی جهت درج و استعلام قبل از هر معامله

مدت زمان دریافت سند المثنی ملکی

• تکمیل استشهادیه و گواهی امضا: به‌طور میانگین حدود ۱۵ روز زمان می‌برد تا فرم استشهادیه محلی تکمیل و امضاهای شهود گواهی شود.

• انتشار آگهی و مهلت اعتراض: پس از ثبت درخواست، آگهی مفقودی یک نوبت (یا طبق تبصره در برخی استان‌ها یک نوبت) در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار چاپ می‌شود و متقاضی باید ۱۰ روز منتظر پایان مهلت اعتراض بماند.

• جمع زمان: مجموعاً با احتساب زمان اداری و انتشار آگهی، حدوداً یک ماه (۲۰ الی ۳۰ روز کاری) طول می‌کشد تا سند المثنی صادر شود.

هزینه صدور سند المثنی ملک

• انتشار آگهی در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار: بسته به تعرفه روزنامه‌ها و تعداد سطر آگهی، هزینه چاپ آگهی در روزنامه رسمی معمولاً ثابت و چاپ در روزنامه کثیرالانتشار بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان متغیر است؛ در مجموع برای یک نوبت کمتر از ۲۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود.

• حق‌الثبت و هزینه‌های دفترخانه: شامل حق‌الثبت ثبت در اداره راه و شهرسازی (حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان) و گواهی امضای شهود در دفتر اسناد رسمی (بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان) است.

• دامنه متغیر کل هزینه: برخی منابع کل مبلغ را بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان براساس تعرفه‌های نقاط مختلف کشور، تعداد نوبت آگهی و نرخ دفترخانه اعلام کرده‌اند.

نکته: تعرفه دقیق آگهی و هزینه دفترخانه با توجه به تغییرات سالانه اعلام می‌شود. برای اطلاع از ارقام به‌روز، می‌توانید تعرفه روزنامه رسمی و اسناد رسمی محل را استعلام نمایید.

تبصره‌ های ماده ۱۲۰

• تبصره ۱: روش از بین رفتن سند باید مکتوب اعلام و مطلعین معرفی شوند. آگهی رسمی در روزنامه رسمی و کثیرالانتشار الزامی است و هر کس معامله‌ای خارج از محتوای آگهی انجام دهد، باید ظرف دو ماه مراجعه و سند خود را ابراز نماید.

• تبصره ۲: اداره ثبت موظف است در روز صدور المثنی به همه دفاتر حوزه خود ابلاغ کند که پیش از تنظیم هر معامله، جریان ثبتی را استعلام نمایند. عدم رعایت این امر مستلزم مجازات انتظامی دفترخانه است.

نکات حقوقی برای گرفتن سند المثنی

• هزینه‌ها: شامل حق‌الثبت برابر تعرفه و هزینه انتشار آگهی در دو نوع روزنامه

• مدت زمان تقریبی: حدود ۲۰ تا ۳۰ روز کاری (بسته به تعداد نوبت‌های آگهی و رفع معارضات احتمالی)

• لزوم وکیل: اقدام مستقیم مالک کافی است، اما در صورت پیچیدگی معارضه یا مسائل وراثتی توصیه می‌شود از وکیل متخصص ملکی استفاده شود

• پیدا شدن سند اصلی:

  1. اگر بین صدور المثنی و پیدا شدن سند اصلی معامله‌ای انجام شده باشد، سند المثنی ملاک است و باید سند اصلی ابطال شود.

  2. در غیر این صورت، سند اصلی اعتبار دارد و سند المثنی باطل می‌شود.

پرسش‌ های متداول

۱. آیا برای همه املاک می‌توان سند المثنی گرفت؟
بله؛ اعم از زمین، آپارتمان، مغازه یا دیگر انواع اموال غیرمنقول، مادامی که سند رسمی اولیه مفقود یا مخدوش باشد.

۲. آیا دفترخانه می‌تواند برابر اصل سند را مهر کند؟
خیر. صرفاً اداره ثبت صلاحیت صدور سند المثنی را دارد و دفاتر اسناد رسمی موظف‌اند پیش از هر معامله استعلام کنند.

۳. چه زمانی مراجعه به دادگاه لازم است؟
تنها در مواردی که سند نزد شخص ثالث است و وی از تحویل امتناع می‌کند یا قصد دارید بر اساس گواهی دادگاه اقدام نمایید. در اغلب موارد اداری، نیازی به حکم قضایی نیست.

۴. آیا عبارت «سند المثنی» ارزش سند را کاهش می‌دهد؟
خیر؛ اعتبار حقوقی سند المثنی کاملاً معادل سند اصلی است و تنها جنبه اطلاع‌رسانی دارد که سند پیشین مفقود شده است.

نتیجه‌ گیری

صدور سند المثنی ملکی، فرآیندی کاملاً قانونی و مشخص در اداره ثبت است که با رعایت دقیق ماده ۱۲۰ آیین‌نامه قانون ثبت اسناد و املاک و تبصره‌های مربوطه، بدون نیاز به مراجعات غیرضروری قضایی قابل انجام است. تنظیم استشهادیه محلی معتبر، انتشار آگهی مفقودی و رعایت مهلت‌های قانونی، کلید صدور سریع و بدون مشکل سند المثنی است. با پیروی از دستورالعمل‌های فوق و در صورت مواجهه با معارضات پیچیده، بهره‌گیری از مشاوره وکیل متخصص ملکی می‌تواند مسیر دریافت سند المثنی را هموار و کم‌هزینه نماید.