انواع سند ملکی | تفاوت اسناد ملکی

بهتر است قبل از هرگونه معامله‌ای، با انواع سند ملکی و اعتبار قانونی آن‌ها آشنا شوید. اطلاعات کامل و دقیق در این زمینه می‌تواند از وقوع مشکلات در آینده جلوگیری کند.سند ملکی انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و مسائل حقوقی خاص خود را دارند. به همین دلیل، اطلاعات کافی و دقیق درباره آن‌ها ضروری است تا از مشکلات ناخوشایندی در آینده جلوگیری شود.

سند رسمی

سند رسمی به هر نوشته‌ای اطلاق می‌شود که بر اساس مقررات قانونی و در ادارات ثبت اسناد و املاک یا تحت نظارت مقام‌های رسمی تنظیم می‌شود. این اسناد حاوی اطلاعات حقوقی، مالی، یا مالکیتی مهمی هستند که اثر قانونی دارند و به عنوان مدرک حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سند عادی

سند عادی به هر نوشته ای اطلاق می‌شود که خارج از دامنه اسناد رسمی قرار دارد. یعنی این نوشته‌ها در ادارات ثبت اسناد و املاک یا نزد مقام‌های رسمی تنظیم نمی‌شوند و از لحاظ حقوقی کمترین قابلیت استناد را دارند. به عبارت دیگر، سند عادی به نوشته‌هایی اطلاق می‌شود که معمولاً برای ثبت رسمی در ادارات اسناد و ثبت‌ها مورد قبول نیستند و حقوق معتبری را ثابت نمی‌کنند.

انواع سندهای ملکی

• سند ملکی شش دانگ
• سند ملکی المثنی
• سند ملکی تک برگ
• سند منگوله‌دار
• سند ملکی مشاع
• سند ملکی مفروز
• سند ملکی وقفی
• سند ورثه‌ای
• سند وکالتی
• سند بنچاق
• سند ملکی شورایی

سند ملکی شش دانگ

سند ملکی شش دانگ، یکی از معتبرترین اسناد ملکی است و به یک شخص به صورت کامل تعلق دارد. کلمه “شش دانگ” به معنای شش جهت است، به‌معنی شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین. این سند رسمی، حقوق مالکیت تام بر روی ملک مربوطه را نشان می‌دهد و مسائل حقوقی درباره‌اش کمتر هستند.

سند ملکی المثنی

در صورتی که سند ملکی به دلیل علت‌های مختلف مانند آتش‌سوزی و موارد دیگر از بین برود، مالک می‌تواند از اداره ثبت، درخواست دریافت سند مالکیت المثنی کند. زمانی که سند مالکیت گم یا از بین می‌رود، مالک باید تقاضای سند المثنی را به صورت کتبی اعلام کند و استشهادیه‌ای که شامل امضای حداقل سه نفر با امضاء گواهی‌شده از طرف کلانتری محل یا دفتر اسناد رسمی تهیه می‌کند. سپس این استشهادیه به اداره ثبت تحویل داده می‌شود و اداره ثبت فقدان سند را به دفاتر اسناد رسمی اعلام می‌کند. در ادامه، مالک مطلب فقدان سند را در روزنامه‌های معتبر انتشار می‌دهد.

بر اساس ماده ۱۲۰ اصلاحی آیین‌نامه قانون سند، موارد صدور سند المثنی به شرح زیر است:

• در مواردی که سند مالکیت مفقود شود.
• به صورت جزئی یا کلی از بین برود.
•  همچنین در صورتی که سند مالکیت به دست فرد دیگری بیافتد و استرداد آن حتی با صدور اجرائیه مقدور نباشد.

سند ملکی تک برگ

یکی از انواع سند معتبر سند تک برگ است که نوع جدیدتر سند‌ها محسوب می‌شود. در سند تک برگ، مشخصات ملک به صورت دقیق و شفافی آورده می‌شود و با استفاده از وسایل کامپیوتری تهیه می‌شود. هر سند تک برگی برای یک مالک است و در صورت فروش ملک، سند جدیدی به نام خریدار صادر می‌شود. این سند به علت تنها بودن بسیار خوانا و آسان‌تر در نگه‌داری محسوب می‌شود.

سند منگوله‌دار

سند منگوله‌دار با خودنویس مشکی تهیه می‌شود و ممکن است متن آن به صورت ناخوانا باشد. به دلیل دست‌نوشت بودن این سند، جعل و تغییرات آن آسان‌تر است و این موضوع باعث بروز مشکلات حقوقی می‌شود. این نوع سند فاقد آدرس کامل ملک و مشخصات کامل مالک است که ممکن است منجر به مشکلاتی شود.

سند ملکی مشاع

سند مشاع یک نوع سند رسمی است که برای ملکی استفاده می‌شود که چندین مالک دارد. در این نوع سند، هر مالک بخشی از ملک را به نام خود دارد و همه از سند رسمی برخوردارند. ملک مشاع یک ملک است که همه مالکان به طور مشترک در تمام آن سهام دارند. این نوع ملک‌ها برای فروش یا خرید کمی پیچیدگی دارند و نیاز به تحقیقات دقیق قبل از خرید آن‌ها دارد.

سند ملکی مفروز

در اسناد ملکی، عبارت “مفروز” به کار می‌رود و به معنای جداکردن سهم خود از یک زمین مشاع استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر چند نفر سند ملکی مشاع داشته باشند و هر یک از آن‌ها بخواهند سهم خود را جدا کرده و بر روی آن به صورت منفرد ساخت‌وساز کنند، باید ملک مشاع به نسبت سهم مالکان افراز شود. سند مفروز در انواع سند ملکی یکی از پیچیده‌ترین موارد است.

سند ملکی وقفی

سند وقفی مالکیت ملک یا زمین را توسط صاحبان آن به اوقاف وقف می‌کند و اداره‌ی اوقاف این ملک‌ها را به دیگران به مدت ۹۹ سال منتقل کرده و از آن‌ها اجاره می‌گیرد.
با توجه به قوانین و مسائل حقوقی، خرید و فروش اموال وقفی بدون اجازه از اداره اوقاف ممنوع است و تخلف به حساب می‌آید. در صورتی که اشخاص با اجازه اوقاف، اعیانی در عرصه اوقافی بسازند، می‌توانند تنها برای اعیان خود سند درخواست کنند.

سند ورثه‌ای

یکی از انواع سند موجود در کشور، “سند وراثه‌ای” است. پس از فوت مالک، ملک به وراث می‌رسد و وراثان می‌توانند با تسلیم مدارک به اداره ثبت مربوطه، به اندازه سهم الارث خود درخواست صدور سند مالکیت کنند. مدارک مورد نیاز شامل تقاضای صدور سند مالکیت، گواهی حصر وراثت، فرم مالیاتی ۱۹ و اصل سند مالکیت مورث است.

سند وکالتی

سند وکالتی یک سند است که به نام یک یا چند نفر به عنوان وکیل فروشنده‌ی اصلی تنظیم می‌شود. این سند باید به صورت رسمی و محضری ثبت شود تا اعتبار لازم را برای دیگران داشته باشد.در صورتی که شخص یا اشخاصی با جعل اسناد، معاملات غیرقانونی انجام دهند، می‌توانید با پیگیری مسائل حقوقی از کلاهبرداران شکایت کنید.

سند بنچاق

در گذشته، وقتی نظام مدیریتی ثبت اسناد به صورت الکترونیکی و یکپارچه نبود، مردم برای توافق و تأیید قراردادها، آن‌ها را خود نوشته و سپس به افراد معتبر و موثق در جامعه می‌بردند. این افراد شخصیت‌های معتبر و محبوب در بین مردم بودند و آن‌ها به مهر و امضای خود، قراردادها را تأیید می‌کردند.این نوع سندهای ملکی به نام “اسناد بنچاق” شناخته می‌شدند و پس از تأیید معتبران، قابل قبول و قابل اعتماد در جامعه محسوب می‌شدند. امروزه این نوع اسناد رواج ندارند، اما هنوز پس از تأیید صحت آن‌ها توسط مراجع قانونی، اعتبار آن‌ها حفظ شده است.

سند ملکی رهنی

در خرید خانه با استفاده از وام بانکی، سند ملک به مدت معینی در رهن بانک قرار می‌گیرد. این موضوع در خود سند نیز ذکر می‌شود. به عبارت دیگر، سند تا تاریخ مشخصی در رهن بانک قرار دارد و سپس به خریدار تحویل داده می‌شود.در صورتی که وام گیرنده نتواند در موعد مقرر وام را پرداخت کند، بانکی که سند در رهن آن است، حق دارد ملک را تصاحب کند.

سند ملکی شورایی

این نوع سند، سند عادی است که توسط شورای مذحلی یک منطقه مهر شده است. اما باید توجه داشت که اعتبار سند شورایی به دلیل محسوب شدن به عنوان سند عادی، محدود است و برای تبدیل آن به سند رسمی، مراحل طولانی و پیچیده‌ای در اداره‌های ثبت اسناد باید طی شود.